پذیرفته شده برای ارائه شفاهی

بهنام حمزه

موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

در ذخیره‌گاه زیستکره ارسباران با توجه به تغییرات ارتفاع از سطح دریا (265 تا 2960 متر) ، جهت و میزان شیب، اختلاف درجه حرارت و میزان بارش، رویشگاه‌های مختلفی وجود دارند. گیاهان با توجه به ویژگی‌های اکولوژیکی خود در این رویشگاه‌ها مستقر شده و اجتماعات گیاهی متنوعی را ایجاد کرده‌اند. به‌طور کلی از دیدگاه فیزیونومیکی، ذخیره‌گاه زیستکره ارسباران را می‌توان به سه ریختار بزرگ جنگل ، مرتع و زراعت تقسیم نمود که با توجه به قطعه‌های نمونه برداشت شده در آن‌ها به رویشگاه‌های مختلفی نقسیم می‌شوند. در مجموع 220 قطعه نمونه با روش براون-بلانکه از کل ذخیره‌گاه برداشت شده است. تجزیه و تحلیل قطعه‌های نمونه و گونه‌ها با برنامه آنافیتو بر اساس روش تجزیه و تحلیل ارتباط‌های عاملی (Analyse Factoriell des Correspondance) (AFC) انجام گرفت. استخراج محورهای 1 و 2 حاصل از رسته‌بندی مقدماتی فلورستیکی قطعه‌های نمونه پنج گروه از قطعه های نمونه را مشخص نمود. این پنج گروه متعلق به پنج رویشگاه اصلی در ذخیره‌گاه زیستکره ارسباران است. گروه I قطعه‌های نمونة متعلق به پوشش گیاهی مربوط به اراضی پست (ارتفاعات پایین) (lowland) یا مراتع قشلاقی است .گروه‌های II و III به‌ترتیب قطعه‌های نمونة پوشش گیاهی مربوط به ریختار جنگل را نشان می‌دهد که شامل دو بخش درخت‌زارها با توالی ثانویه (secondary woodland) و درخت‌زارها با توالی اولیه (primary woodland) است. گروه‌های IV و V آن دسته از قطعه‌های نمونه‌ای است که پوشش گیاهی مراتع ییلاقی را شامل شده و به دو نوع رویش علفزار همراه با درختچه‌های خاردار (dwarf scrub grassland) و علفزارهای به‌نسبت خالص (grassland) تقسیم شده است.

ارسباران؛ رویشگاه؛ فیزیونومی؛ فلورستیک؛ ایران

جنگل شناسی و اکولوژی جنگل