صفحه اصلی معرفی بخش تحقیقات جنگل و مرتع آذربایجان شرقی
  •                                                            
     
    هسته اولیه تحقیقات منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی در سال 1353 با اجرای دو طرح در تبریز توسط بخش جنگل‌ها و مراتع..... تشکیل گردید. بعد از تفکیک وظایف وزارتین سابق جهاد سازندگی و کشاورزی در سال 1370، این بخش بطور رسمی به‌عنوان یکی از بخش‌های تحقیقاتی "مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام آذربایجان شرقی" تشکیل و در زمینه‌های جنگل و مرتع به فعالیت تحقیقاتی پرداخت.
    در سال 1379 به دنبال ادغام وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی، بخش تحقیقات منابع طبیعی به گسترش فعالیت‌های تحقیقاتی خود افزوده و حیطه تحقیقاتی‌اش را علاوه بر "جنگل" و "مرتع" در بخش‌های ذی‌ربط دیگر از جمله" فیزیولوژی و ژنتیک"، "حمایت و حفاظت"، "گیاهان دارویی" و "گیاه شناسی" ادامه داد.هم اکنون(سال 1395) این بخش تحت عنوان "بخش تحقیقات جنگل و مرتع" با داشتن 6 گروه "مرتع، جنگل، حمایت و حفاظت ، گیاه‌شناسی، فیزیولوژی و ژنتیک و نیز گیاهان دارویی " و با تعداد 8 نفر عضو هیئت علمی و 23  نفر کارشناس ارشد و کارشناس غیرهیئت علمی توانسته است 107 طرح تحقیقاتی را به سرانجام رسانده و 15 طرح را در دست اجرا داشته باشد. همچنین در این راستا، محققان این بخش تاکنون 448 مقاله و 19 مورد کتاب و نشریه علمی را ارایه و به چاپ و نشر رسانیده اند.
گروه جنگل:
مطالعات مربوط به جنگل شناسی ، پرورش جنگل ، جنگلداری ، بررسی رویش قطری برخی از گونه های جنگلی بررسی عمق کاشت بذر بلوط وبررسی سازگاری برخی از سوزنی برگان در ارسباران، جنگلکاری با درختان چند منظوره در مناطق نیمه خشک وبررسی روشهای مختلف کشت در کوه عون ابن علی تبریز، مطالعات جامعه شناسی گیاهی وبررسی فنولوژی گونه های جنگلی از جمله فعالیتهای  این گروه است .
 
طرحهای خاتمه یافته:
1- بررسی وتعیین میزان رویش قطری گونه های مهم جنگلی ارسباران
2- بررسی عمق کاشت بذر بلوط

3- بررسی روشهای مختلف کشت گونه های درختی و درختچه ای و سازگاری این گونه ها در شیبهای جنوبی کوه عون بن علی   

4- بررسی نیازرویشگاهی برخی ازدرختان جنگلی ایران(آردوج-زبان گنجشک-بارانک)

5- بررسی اثرات زیست محیطی برداشت بی رویه از درختان جنگلهای ارسباران و ارائه شیوه های مدیریت زیست محیطی

6- مطالعات اقتصادی-اجتماعی احداث جنگل تحقیقاتی ارسباران

7- بررسی سازگاری برخی از گونه های درختی سوزنی برگان در حوزه جنگلهای ارسباران

8- بررسی کشت دیم برخی از گونه های درختی ودرختچه ای با استفاده از روشهای مختلف ذخیره آب باران

9- رزیابی نحوه استقرار و بررسی فنولوژیک گونه های ارسبارانی و تکمیل این قطعه در باغ گیاهشناسی تبریز

10- احداث جنگل تحقیقاتی ارسباران

11- بررسی نیاز رویشگاهی درختان جنگلی ایران ( کیکم و سفید کوکو و گیلاس وحشی)

12- بررسی احیا جنگلهای ارس در ایران – ارسباران

 13-  احداث باغ بذر گونه‌های مهم تجاری و صنعتی بصورت نهال پیوندی در جنگل‌های ارسباران

14-آزمایش جمع‌آوری ارقام گردو جهت احداث کلکسیون وجنگل‌‌کاری در جنگل تحقیقاتی ارسباران

طرحهای در دست اجرا:
-   بررسی سازگاری ارقام بومی و غیربومی صنوبر در استان آذربایجان شرقی
بازگشت به اول صفحه 
گروه مرتع:
بررسی تاثیر شیوه های مدیریتی در حفظ واحیای مراتع ، تحقیق درباره ایجاد تعادل دام ومرتع و بهترین نظام بهره برداری از مراتع با توجه به شرایط اجتماعی حاکم بر هر منطقه، ارزیابی مراتع وتوان تولید بالقوه و بالفعل آنها ، وارائه سیستم های مناسب برای حفاظت ، احیاء وبهره برداری پایدار از مراتع وشناسائی اراضی شور و بررسی قرق های مرتعی از عمده فعالیتهای گروه مرتع میباشد.
طرحهای خاتمه یافته گروه مرتع:
1.       شناسایی مناطق شور،گیاهان شورروی و معرفی گونه های مطلوب مرتعی مقاوم به شوری
2.       مطالعه سازگاری و خوشخوراکی گونه های بومی و غیر بومی سالسولا در اراضی شور استان
3.       بررسی تاثیر قرق در وضعیت و گرایش مراتع طبیعی مناطق مختلف اکولوژیکی استان
4.       بررسی آت اکولوژی Atriplex verrucifera در استان
5.       تاثیر کودهای ازته و فسفاته برروی عملکرد علوفه مراتع طبیعی در دو منطقه مغان و سبلان 
6.       مقایسه عملکردعلوفه و تعیین مناسب ترین میزان بذردرکشت ارقام مختلف یونجه های یک ساله و سردسیری در شرایط دیم منطقه هشترود
7.       بررسی بیوماس تولیدی گراس و لگوم در کشت دیم
8.       بررسی امکان معرفی چاودار به عنوان منبع تولید علوفه در مقایسه با جو با استفاده از عرصه های دیمزارهای رهاشده(استان آذربایجانشرقی-تیکمه داش)
9.       کنترل و ارزیابی دوره ای تبدیل دیمزارهای کم بازده
10.     کنترل و ارزیابی دوره ای طرحهای مرتعداری
11.     شناخت مناطق اکولوژیک کشور-منطقه تبریز
12.     شناخت مناطق اکولوژیک کشور تیپ های گیاهی منطقه پارس آباد
13.     شناخت مناطق اکولوژیک کشور-منطقه میانه
14.     طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور(فازدوم-استان آذربایجانشرقی)
15.     بررسی ارزش رجحانی گونه های مرتعی و رفتارچرایی دام در مراتع نمونه پنج منطقه رویش ایران(استان آذربایجان شرقی-سهند)
16.      بررسی حدبهره برداری مجاز گونه های مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران(استان آذربایجانشرقی-سهند)
17.     بررسی تغییرات فصلی تولیدومصرف گیاهان مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران(استان آذربایجانشرقی-سهند) 
18.     بررسی زمان مناسب ورود و خروج دام در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران(استان آذربایجانشرقی-سهند)
19.     بررسی تغییرات وضعیت مرتع به منظور دست یابی به روش مناسب برای تعیین وضعیت و گرایش اکوسیستم های مرتعی
20.     تعیین میزان تاثیر شرایط آب و هوایی در تولید علوفه مراتع به منظور استفاده در برنامه بیمه مراتع(استان آذربایجانشرقی)
21.     تاثیر تعداد بهره بردار و مساحت مراتع واگذارشده برروی وضعیت مرتع در مراتع ییلاقی سبلان
22.     تعیین تاثیر کشت توام گندم و یونجه یکساله در بهره وری بیشتر اراضی دیم منطقه هشترود
23. بررسی و مقایسه محصول علوفه ای ارقام مختلف آتریپلکس در شرایط دیم
24.طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور(فازدوم)-استان آذربایجان غربی
25.بررسی امکان بر آورد میزان پوشش گیاهی وارتباط آن با تولید مرتع با استفاده از عکس ماهواره ای در منطقه میشو داغ
26. بررسی عملکرد علوفه وتعیین ارزش زراعی اکوتیپ های بومی اسپرس در شرایط آبی و دیم  

طرحهای در دست اجرای گروه مرتع: 
  1. -         بررسی قابلیت تولید علوفه در دیمزارها با استفاده از کشت مخلوط چاودار و یونجه(مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی)
  2. -         بررسی روشهای کشت و استقرار پهن برگان علفی دائمی-مطالعه موردی:بررسی کشت و استقرار گونه Hedysarum ibericum در استان آذربایجان شرقی
  3. -         بررسی تولید و غنای گونه های گیاهی در اکوسیستم های استپی، نیمه استپی و علفزار- استان آذربایجان شرقی
  4. -         بررسی روشهای کشت و استقرار پهن برگان علفی دائمی- ( جهت بررسی کشت و استقرار گونه Astragalus pinterum
  5. -         بررسی روشهای کشت و استقرار پهن برگان علفی دائمی- مطالعه موردی: بررسی کشت و استقرار گونه Astragalus effusus در استان آذربایجان شرقی
  6. -         بررسی روشهای کشت و استقرار پهن برگان علفی دائمی- مطالعه موردی: بررسی کشت و استقرار گونه Tanacetum chiliophyllumدر استان آذربایجان شرقی
 
  بازگشت به اول صفحه 
گروه حمایت و حفاظت:
جمع آوری ، شناسائی ونگهداری فون بندپایان ، نماتدها و جوندگان ، باکتریها وقارچها و سایر میکروارگانیسم ها ، مدنظر قرار دادن سلامتی وپایداری اکوسیستم های طبیعی در انتخاب روشهای کنترل آفات و بیماریها وتلاش برای رسیدن به روش مدیریت انبوهی آفات (I.P.M) ، شناسائی عوامل کنترل کننده طبیعی آفات وعوامل بیماریزا (پارازیتها ، پارازیتوئیدها ، پرداتورها وآنتاگونیست‌ها) ومطالعه روشهای  تکثیر انبوهی ورهاسازی و تعیین کارآیی آنها، بررسی بیولوژی وشناسائی پارازیت‌های حشرات وشناسائی حشرات مفید از جمله فعالیتهای گروه یاد شده بحساب می آید.
طرحهای خاتمه یافته گروه حمایت و حفاظت:
  1. شناسایی بیماری‌های قارچی اندام‌های هوایی درختان و درختچه‌های جنگلی ارسباران
  2. بررسی بیولوژی قارچ Microsphaera alphitoides عامل بیماری سفیدک پودری بلوط در جنگل‌های ارسباران   
  3. جمع آوری و شناسایی قارچ‌های ماکروسکوپی  جنگل‌های شمال و شمال‌غرب کشور- آذربایجان شرقی
  4. شناسایی فلور قارچ‌های ماکروبازیدیومیست منطقه ارسباران آذربایجان شرقی
  5. جمع آوری، بررسی و شناسایی فون حشرات جنگل‌ها و مراتع استان آذربایجان شرقی
  6. جمع آوری و شناسایی فون حشرات صنوبر در تبریز و نهالستان قوریگل بستان آباد
  7. بررسی بیولوژی سرخرطومی میوه بلوط و شناسایی دشمنان طبیعی آن در جنگل‌های ارسباران
  8. بررسی زیست شناسی و شیوه‌های کنترل طبیعی پروانه برگخوار دم قهوه‌ای بلوط در جنگل‌های ارسباران .
  9. شناسایی تکمیلی، پراکنش و کارآیی دشمنان طبیعی پروانه برگخوار دم قهوه‌ای در جنگل‌های ارسباران
  10. شناسایی زنبورهای گالزای بلوط و تعیین پراکنش و انبوهی آن‌ها در جنگل‌های ارسباران
  11. بررسی‌های صحرایی تأثیر Dimilin و باکتریB.t. روی لاروهای پروانه دم قهوه‌ای بلوط در جنگل‌های ارسباران
  12. بررسی مقاومت و حساسیت کلن‌ها و گونه‌های صنوبر به آفات مهم صنوبر در آذربایجان شرقی
  13. تعیین جدول زندگی و دینامیک جمعیت پروانه دم قهوه‌ای بلوط در جنگل‌های ارسباران
  14. ارزیابی باسیلوس تورنژینسیس (فرآورده  B.t.H) روی ابریشم باف ناجور و برگخوار سفید بلوط
  15. شناسایی تکمیلی، تعیین پراکنش و ارزیابی تاثیر نماتدهای بیمارگر حشرات )خانواده‌های Heterorhabditidae, Steinernematidae  و  (Mermithidae در کنترل سه آفت مهم جنگلی در ارسباران    
  16. جمع آوری و شناسائی حشرات بذرخوار لگوم‌های مرتعی و دشمنان طبیعی آن‌ها در ایران
  17. جمع آوری و شناسائی حشرات بذرخوار گون‌های ایران و پارازیتوئیدهای آن‌ها
  18. جمع آوری و شناسائی آفات بذرخوار گیاهان علوفه ای (به جز لگومها)
  19. شناسائی حشرات بذرخوار درختان و درخچه‌های ارس، مطالعه سیکل زندگی و دشمنان طبیعی آنها در جنگل‌های ارسباران
 طرحهای در دست اجرا:
1- شناسایی تنوع زیستی و پراکنش نماتدهای مرمیتیده انگل حشرات در مراتع شمال شرق استان آذربایجان‌شرقی
2- شناسایی تنوع زیستی، کارآیی و پراکنش نماتدهای مرمیتیده انگل حشرات در جنگل‌های ارسباران  
بازگشت به اول صفحه 
گروه گیاه شناسی :
 گسترش مطالعات فلورستیک ، ادامه مطالعات اکولوژی و جامعه شناسی گیاهی ، انجام مطالعات بیوسیستماتیک ، حفظ منابع ژنتیکی وبرنامه ریزی جهت حفاظت از گیاهان نادر ودرمعرض خطر واحداث باغ گیاهشناسی از جمله فعالیتهای گروه مذکور است. جمع‌آوری و شناسایی فلور استان یکی از مهمترین طرحهای این گروه میباشد که در طی فاز اول این طرح نمونه‌های زیادی از گونه‌های گیاهی پراکنده در استان جمع‌آوری، شناسایی و در هرباریوم بخش نگهداری شده‌اند.

طرحهای خاتمه یافته گروه گیاه شناسی:
  1. شناسایی نمونه های هرباریومی موجود در هرباریوم های استانی- آذربایجان شرقی
  2. بررسی فنولوژی گونه های منطقه رویشی ایران – تورانی در باغ گیاهشناسی تبریز
  3. ارزیابی نحوه استقرار و بررسی ویژگیهای فنولوژیک گونه ها از طریق احداث قطعه سیستماتیک در باغ گیاهشناسی
  4. جمع آوری و شناسایی گیاهان استان آذربایجان شرقی و تشکیل هرباریوم (فاز دوم) 
  5. مطالعه جوامع گیاهی کوه میشو وارایه نقشه جوامع گیاهی
  6. نگارش فلور ایران به زبان فارسی طایفه تره تیزک
  7. تحقیقات سیتوتاگزونومی تیره Chenopodiaceae در استان آذربایجان شرقی
  8. جمع آوری فلور استان آذربایجان شرقی و تشکیل هرباریوم(فاز اول)
طرحهای در دست اجرا:
1- مطالعه و بررسی شرایط اکولوژیک رویشگاههای ماندابی ایران - آذربایجان شرقی
2- مطالعه جامعه شناسی گیاهی مناطق حفاظت شده و دست نخورده ناحیه رویشی ایران - تورانی (فاز اول)- استان آذربایجان شرقی (منطقه کیامکی) 
بازگشت به اول صفحه 
گروه گیاهان دارویی:
اهلی کردن ونحوه رویاندن گیاهانی که از نظر تغذیه ای ، داروئی ، صنعتی ارزش دارند به زراعی وبه نژادی واصلاح گیاهان دارویی ، جمع آوری وشناسائی گیاهان داروئی و استخراج ترکیبات خاص با ارزش از گیاهان دارویی وبهینه سازی اسانسها از جمله فعالیتهای عمده این گروه به شمار میرود. تاکنون چند طرح تحقیقاتی در ارتباط با گیاهان دارویی استان از جمله افدرا، کاسنی، بادرنجبویه و.. در زمینه اهلی کردن و تعیین مواد موثره آنها اجرا شده است.
طرحهای خاتمه یافته گروه گیاهان دارویی:
  1. بررسی مواد موثره کاسنی Cichorium intybus
  2. بررسی تغییرات مواد موثره بادرنجبویه ودو گونه درمنه در طی دوره رشد به منظور دستیابی به مناسبترین زمان برداشت
  3. بررسی جوانه زنی برخی از گونه های جنگلی بومی استان آذربایجان شرقی
  4. بررسی وتحقیق اطلاعات منطقه ای در زمینه کاربرد گیاهان داروئی آذربایجان شرقی
  5. بررسی پیرامون جنس  Ribes در ارسباران و طریقه اهلی کردن آن
  6. جمع آوری وبررسی امکان اهلی کردن اکوتیپهای مناسب دو گیاه داروئی علف چای وبادرنجبویه
  7. کلکسیون گیاهان داروئی آذربایجان شرقی
  8. بررسی خصوصیات رویشگاه گونه های مختلف جنس آویشن در ایران (آذربایجانشرقی)
  9. بررسی گونه های افدرا در آذربایجان شرقی از نظر افدرین و پزوافدرین
  10. بررسی تنوع در عملکرد و اجزا عملکرد و سازگاری گونه های مختلف مرزه (Satureja) در برخی مناطق اکولوژیک کشور
  11. استخراج و تجزیه کمی و کیفی اسانس گونه های مختلف مرزه کشت شده در برخی مناطق اکولوژیک کشور
  12. استخراج و تجزیه کمی و کیفی اسانس گونه های مختلف آویشن در برخی از استان های کشور .رفعتی
  13. استخراج و تجزیه کمی و کیفی اسانس گونه های مختلف آویشن در برخی از استان های کشور (عرصه های طبیعی) ایمانی
  14. بررسی کمی و کیفی اسانس Nepeta crassifoliaدر رویشگاه های طبیعی و شرایط مزرعه در استان آذربایجان شرقی
  15. بررسی کمی و کیفی  اسانس گیاه Thymus pubescensدر رویشگاه های طبیعی و در شرایط مزرعه ای استان آذربایجان شرقی
  16. جمع آوری و شناسایی گیاهان رنگینه استان به منظور استفاده در رنگرزی الیاف پشم
  17. جمع آوری و شناسایی گیاهان دارویی آذربایجان شرقی
  18. تعیین پراکنش گیاهان دارویی و صنعتی بر اساس آمایش طبیعی در استان آذربایجانشرقی
  19. تعیین پراکنش گیاهان دارویی و صنعتی بر اساس آمایش طبیعی در استان آذربایجانغربی
  20. جمع آوری،شناسایی،ارزیابی مقدماتی وحفاظت بذور گیاهان دارویی به منظور تقویت بانک ژن (فاز2(
طرحهای در دست اجرا:
1- ارزیابی و احیاء گونه علف چای پرفراتوم Hypericum perforatum در استان آذربایجان شرقی
2- تجزیه کمی وکیفی اسانس شش گونه جنس Anthemisآذربایجان شرقی 
بازگشت به اول صفحه 
گروه فیزیولوژی وژنتیک:
جمع آوری بذور گیاهان مرتعی ، دارویی وجنگلی به منظور تکمیل وتقویت بانک ژن ، بررسی جوانه زنی بذور گونه های جنگلی ومرتعی و شکستن خواب بذور ، بررسی سیتوژنتیک برخی از لگوم ها ، مطالعات اصلاحی و ژنتیکی گونه های مرتعی مهم نظیر گراسها وانجام تلاقی های بین گونه ای در آنها ، از فعالیتهای مهم این گروه محسوب میگردد. 
طرحهای خاتمه یافته گروه فیزیولوژی:
  1. ارزیابی تنوع ژنتیکی جمعیت های بومی گونه های مختلف جنس Elymusبااستفاده ازصفات مورفولوژیکی ومارکر
  2. بررسی جوانه زنی بذر 5 گونه درخت ودرختچه ای ارسباران به منظور احیا در رویشگاههای طبیعی
  3. جمع آوری،شناسایی،ارزیابی مقدماتی وحفاظت بذور گیاهان مرتعی به منظور تقویت بانک ژن (فاز3)
  4. بررسی سیتو ژنتیک گراس ها ولگوم های موجود در بانک ژن منابع طبیعی با استفاده از روش آنالیز تصویری
  5. جمع آوری،شناسایی،ارزیابی مقدماتی وحفاظت بذور گیاهان مرتعی به منظور تقویت بانک ژن (فاز2)
  6. جمع آوری،شناسایی،ارزیابی مقدماتی وحفاظت بذور گیاهان دارویی به منظور تقویت بانک ژن
  7. بررسی سیتو ژنتیکی گونه های جنس خلر (Lathyrus spp) استا ن آذربایجانشرقی
  8. بررسی سیتو ژنتیکی گونه های جنس شبدر استا ن آذربایجانشرقی
  9. ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات جمعیت گردوی استان آذربایجان شرقی با استفاده از الکتروفورز پروتئین
  10. روشهای شکستن خواب بذور گیاهان مرتعی وداروئی ... چکیده
  11. جمع آوری،شناسایی،نگهداری،ارزیابی ،تکثیر و کاربرد ذخایر ژنتیکی درختان و درختچه های جنگلی استان آذربایجان شرقی
  12. مطالعه ژنتیکی سه گونه جنس آگروپیرون وبررسی امکان تلاقی های بین گونه ای و درون گونه ای جهت دستیابی به پتانسیل های ژنتیکی برتر آن
  13. مطالعه گونه های اسپرس (Onobrychis)  استان آذربایجان شرقی از لحاظ صفات زراعی و سطوح پلوئیدی (بانک ژن)
  14. جمع آوری بذور گیاهان مرتعی و دارویی به منظور تقویت وتکمیل بانک ژن گیاهان مرتعی - فاز اول
  15. بررسی قدرت ترکیب پذیری ژنوتیپ های نر وماده  درختان بنه در عرصه های طبیعی جزیره اسلامی به منظور انتخاب برترین والدین ...
  16. بررسی تنوع ژنتیکی، سازگاری، انتخاب و معرفی مناسب ترین ژرم پلاسم برخی گونه های جنس  Thymus
  17. بررسی سیتوژنتیکی لگوم های جمع آوری شده در بانک ژن  جنس گون
  18. جمع آوری بذور، ارزیابی و تکثیر گونه های درختی و درختچه ای استان آذربایجان شرقی
  19. ارزیابی ژنتیکی دو گونه یونجه چند ساله Medicago sativa و اسپرس Onobrichis sativa به منظور افزایش عملکرد و کیفیت علوفه در دو شرایط آبی و دیم
  20. بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های گیلاس وحشی در ارسباران
طرحهای در دست اجرا:
  1. ارزیابی و تکثیر بذر جمعیت‌های متحمل به بیماری سفیدک سطحی در اسپرس زراعی Onobrychis sativa - استان آذربایجان شرقی
2.استقرار وتولید گل محمدی در شرایط دیم ومراتع تخریب یافته با استفاده از مالچ پلاستیک 
بازگشت به اول صفحه